Od wtorku 20 sierpnia do soboty 24 sierpnia Pardes Festival zagościł w przestrzeni Miasteczka, od Synagogi i Domu Architekta SARP przy Rynku, do Kazimierskiego Ośrodka Kultury, Promocji i Turystyki przy ulicy Lubelskiej, od Kamienicy Celejowskiej przy ul. Senatorskiej po kazimierskie Góry, gdzie w Folwarku Walencja odbywały się pokazy filmowe, i zakończył się w malowniczym wąwozie Czerniawy, na tarasie Willi Ima.

Inauguracja Pardes Festival, we wtorek 20 sierpnia w Synagodze kazimierskiej, pomyślana została jako prezentacja projektu Gwoździec Re!Konstrukcja i przygotowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich, Patrona Honorowego Pardes Festival. Uświetnieniem inauguracji była lampka wina na tarasie Willi Tadeusza Pruszkowskiego. Pardes Festival pięknie dziękuje za gościnę Marcinowi i Antoniemu Zaremskim! Niechętnie opuszczaliśmy taras Willi Pruszkowskiego oczarowani niezwykłością pejzażu kazimierskiego i atmosferą tego miejsca, ale na gości festiwalowych czekała kolejna atrakcja. Droga powiodła nas na Góry, do Folwarku Walencja. Folwark powitał gości lemoniadą i pysznymi ciastami domowego wypieku. A potem film „I tak wszystko zamienia się w taniec”. Gościem pokazu filmowego zorganizowanego w Folwarku Walencja była reżyserka filmu, Henryka Dobosz-Kinaszewska. Dziękujemy Międzynarodowemu Festiwalowi „Żydowskie Motywy” za udostępnienie kopii filmów i TVP1 za zgodę na pokaz filmu „Ida Haendel. Wiem skąd jestem”.

Emila Kamola przybliżyła historię Żydów kazimierskich, Łukasz Rejowski poprowadził gości festiwalowych po polsko-żydowskiej kolekcji malarstwa ze zbiorów Kamienicy Celejowskiej – pięknie dziękujemy Muzeum Nadwiślańskiemu za współpracę! Gościem festiwalu był wybitny pisarz Piotr Paziński, laureat Nagrody Literackiej Unii Europejskiej.

Weronika Litwin przedstawiła działalność Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i dwa niezwykłej wagi projekty: Centrum „Synagoga” w Zamościu oraz Szlak Chasydzki. Wędrówkę Szlakiem Chasydzkim kontynuować będziemy w sierpniu 2014 r.

Znawców sztuk wizualnych zachwyciły dwie rewelacyjne prezentacje: Artur Winiarski, kurator w Muzeum Villa La Fleur przedstawił postać i dorobek malarza Simona Mondzaina. Artysta urodzony w rodzinie żydowskiej w Chełmie Lubelskim, opuścił Polskę w 1912 r. i stał się słynną postacią w kręgu Ecole de Paris. Ewa Ziembińska, kuratorka urzekającej wystawy w warszawskiej Królikarni „Sara Lipska. W cieniu mistrza”, przybliżyła sylwetkę nieznanej w Polsce artystki: studentki, a potem partnerki Xawerego Dunikowskiego i matki jego córki Xawery. Ogromny talent i wszechstronność Sary Lipskiej, słynnej wśród paryskiej bohemy lat przedwojennych, rozbłysł na nowo w prezentacji Ewy Ziembińskiej.

W piątkowe przedpołudnie z publicznością festiwalową spotkała się Ewa Koper z Muzeum – Miejsca Pamięci w Bełżcu, a dopełnieniem poruszającej opowieści o historii Bełżca, Sobiboru i Majdanka był film Grażyny Stankiewicz i Olgi Michalec-Chlebik „Podwórko z widokiem na obóz”. Twórczynie filmu były gośćmi Pardes Festival.

Piątkowe popołudnie spędziliśmy w klimatycznym wnętrzu Domu Architekta SARP, partnera Pardes Festival. Profesor Andrzej Trzciński (UMCS) opowiedział o motywach renesansu lubelskiego w architekturze synagog w Zamościu i w Szczebrzeszynie. Agnieszka Bagińska z Instytutu Historii Sztuki UW wprowadziła publiczność festiwalową w historię niezwykłej kolonii artystycznej w szwajcarskiej Monte Verita we włoskojęzycznym kantonie Tessin. Z Tessin przybył na służbę dyplomatyczną do Warszawy Andrea Anastasi i to on reprezentował Ambasadę Konfederacji Szwajcarskiej na spotkaniu w Domu Architekta. Pięknie dziękujemy za patronat Ambasady i za wyśmienite wina szwajcarskie!

Muzycznym ukoronowaniem Pardes Festival był koncert rewelacyjnego zespołu Meadow Quartet z udziałem gościa specjalnego z Litwy, Tomasa Dobrovolskisa. W  nastrój piątkowego szabasowego wieczoru wprowadziła gości koncertu Ellie Shapiro, dyrektor Jewish Music Festival w Berkeley/Kalifornia USA. Festiwal przyciągnął także dyplomatów ze Szwajcarii, Niemiec i Izraela. W przyszłym roku festiwal pochwali się większym udziałem gości z zagranicy.

Ostatnie festiwalowe przedpołudnie wypełnił cykl spotkań poświęconych śmierci w judaizmie, symbolice nagrobków i losom macew z cmentarzy żydowskich. Sala Kazimierskiego Ośrodka Kultury, Promocji i Turystyki pękała w szwach podczas prezentacji judaistki Joanny Krauze i artysty-fotografika Łukasza Baksika, autora zdjęć z publikacji „Macewy codziennego użytku”. A potem wycieczka zainteresowanych ruszyła za Joanną Krauze na spacer śladami cmentarzy żydowskich w Kazimierzu. Do festiwalowego Kazimierza powrócił projekt Jaśminy Wójcik „Akustyczny spacer po Miasteczku, którego nie ma”. Dziękujemy za możliwość wykorzystania wnętrz Kazimierskiego Ośrodka Kultury, Promocji i Turystki - dziękujemy za współpracę!

Sobotni zmierzch 24 sierpnia na tarasie urokliwej Willi Ima, czyli finał Pardes Festival  przyniósł mnóstwo atrakcji artystycznych i kulinarnych. Goście festiwalowi raz jeszcze mogli docenić mistrzostwo zespołu Meadow Quartet, bo w wersji akustycznej zabrzmieli równie znakomicie co podczas koncertu w Synagodze kazimierskiej. Wieczór zwieńczyła prezentacja bajki żydowskiej na motywach prozy I.B. Singera. Atrakcje kulinarne, pyszności przygotowane według receptur żydowskich, rozgościły się bogato na stołach, a wszystko to dzięki talentom kulinarnym gospodarzy Willi Ima, partnera Pardes Festival.

Wspaniałym dopełnieniem programu Pardes Festival jest wysmakowana oprawa wizualna. Dziękujemy Pracowni Projektowej Ptasia 30 za wyjątkowy projekt graficzny!

Przyszłoroczna edycja Pardes Festival zaplanowana w terminie 19-23 sierpnia 2014 powróci do tematu kolonii artystycznych w kontekście europejskim: zaprosimy do słynnych kolonii artystycznych w Niemczech i Austrii. Spacery kuratorskie po polsko - żydowskiej kolekcji malarstwa Kamienicy Celejowskiej wpisane są już na stałe do programu Pardes Festival, ale planujemy także spacery w przestrzeni Kazimierza. Pokażemy najlepsze filmy Międzynarodowego Festiwalu „Żydowskie Motywy 2014”.

Powędrujemy nie tylko ścieżkami historii i kultury żydowskiej, przyłączymy się także do taboru cygańskiego. Planujemy cały blok tematyczny poświęcony Roma i Sinti. Zaplanowaliśmy prezentację wznawianych właśnie książek Jerzego Ficowskiego, najwybitniejszego chyba „cyganologa” polskiego. Nie zabraknie także muzyki cygańskiej! Nowością przyszłorocznej edycji Pardes Festival będą warsztaty jidysz.

Dziękujemy Panu Marszałkowi Województwa Lubelskiego, Krzysztofowi Hetmanowi, za objęcie Patronatu Honorowego nad Pardes Festival.

Mecenasem Pardes Festival – Spotkań z Kulturą Żydowską Kazimierz Dolny 2013 była Spółka Lubelski Węgiel „Bogdanka” S.A.

Dziękujemy TVP Lublin za relacje z Pardes Festival, które wyemitowano we wszystkich telewizjach regionalnych Polski.

Patron medialny: Kazimierski Portal Internetowy

Tekst: dr Aleksandra Markiewicz,
prezes Fundacji Spichlerz Kultury,
która jest organizatorem Pardes Festival