„Szlakiem dawnych sztetli” -  tak brzmiał tytuł prezentacji przewodnika „Śladami Żydów. Lubelszczyzna”, który w Kazimierzu zaprezentować mieli dr Marta Kubiszyn z UMCS w Lublin i Emil Majuk ze Stowarzyszenia „Panorama Kultur”. Spotkanie to było jednym z punktów programu „Pardes Festival – Spotkania z Kulturą Żydowską”. Twórcy publikacji, która ostatnio spotkała się z krytyką zarówno ze strony mediów, jak i Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, na to spotkanie jednak nie dojechali.

- Celem przewodnika było przybliżenie w skondensowanej formie dziedzictwa kulturowego i historii społeczności żydowskich zamieszkujących region lubelski – pisze Emil Majuk w oficjalnym oświadczeniu odczytanym w Kazimierskim Ośrodku Kultury, Promocji i Turystyki. - Chcieliśmy pokazać w nim historię wielowiekowego zgodnego współżycia Polaków i Żydów, jednak bez unikania również spraw trudnych. Jest to publikacja bez wątpienia pionierska, obejmująca swoim zakresem, tak terytorialnym jak i czasowym, wiele kwestii i zagadnień wciąż wymagających lat badań, a przez to nie wolna od błędów i nieścisłości.

Zarzuty dotyczyły przede wszystkim informacji dotyczących miejscowości Uchanie i ukrywającej się tam ludności żydowskiej. W publikacji podano informację o tym, że partyzanci i mieszkańcy podhrubieszowskiej wsi  wymordowali widłami kilkudziesięciu Żydów. Ten fragment przewodnika był powodem dyskusji, której skutkiem jest przygotowywane sprostowanie.

- Sprostowanie będzie zawierać informację, że napadu nie dokonali partyzanci, lecz bandyci podający się za partyzantów oraz że ich ofiarą padło 6 lub 7, a nie 70 osób – pisze Emil Majuk. – Powtórzymy też obecną już w przewodniku informację, że ukrywający się Żydzi korzystali z pomocy mieszkańców Uchań.

Oświadczenie odczytane zostało w całości przez dr Aleksandrę Markiewicz - prezesa Fundacji Spichlerz Kultury - organizatora Festiwalu. Nie zabrakło również komentarza z jej strony.

- Informację o tym, że Pani dr Marta Kubiszyn i Pan Emil Majuk nie pojawią się w Kazimierzu, by przedstawić publikację „Śladami Żydów. Lubelszczyzna” dotarła do mnie niemal w ostatniej chwili – mówi dr Aleksandra Markiewicz. - Choć nie ukrywam, że prelegenci uprzedzali mnie, iż zastanawiają się nad taką ewentualnością. Od początku jednak byłam zdania, że powinni pojawić się w Kazimierzu i przeprowadzić tę prezentację oraz zająć stanowisko wobec zaistniałej sytuacji. Mogliby potraktować to jako znakomitą okazję do dyskusji ze zgromadzoną publicznością festiwalową, nie na zasadzie usprawiedliwienia tej nieprzyjemnej historii, ale jako próbę zmierzenia się z pewnym bardzo bolesnym problemem oraz przeszłością polsko – polską i polsko – żydowską. Chętnie widziałabym w przyszłej edycji „Pardes Festival – Spotkania z Kulturą Żydowską” prezentację przewodnika „Śladami Żydów. Lubelszczyzna”. Być może czas, który upłynie przez ten rok przyniesie wyjaśnienie tej bolesnej i niejasnej kwestii.

Co jeszcze w programie?

Fot. Mateusz Stachyra