Na granicy światów

Skomentuj (2)
W Galerii Letniej otwarto wystawę twórczości Jana Gotarda związanego z Bractwem św. Łukasza i z Kazimierzem. Twórczość tego malarza nosi silne piętno jego  oryginalnej osobowości, co znalazło odbicie w niezwykle sumiennym podejściu do warsztatu, owocującym wirtuozerską techniką, a przede wszystkim mroczną wizją rzeczywistości naznaczonej obsesją śmierci.

Studia rozpoczął na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego; następnie uczęszczał na prywatne kursy malarstwa Konrada Krzyżanowskiego. W latach 1923-1927 kontynuował naukę w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych w pracowni Tadeusza Pruszkowskiego i Władysława Skoczylasa. W 1925 założył z grupą uczniów Pruszkowskiego Bractwo św. Łukasza wzorowane na średniowiecznym cechu rzemieślniczym; od 1928 uczestniczył we wszystkich wystawach ugrupowania. W latach 1929-1937 pracował w macierzystej akademii jako asystent Pruszkowskiego; prowadził zajęcia z rysunku wieczornego. W 1934, jako reprezentant nurtu tradycjonalistycznego, został członkiem Bloku Zawodowych Artystów Plastyków, przeciwstawiającego się dominacji koloryzmu w polskiej sztuce. Z Blokiem wystawiał w kraju i za granicą. Eksponował swe prace także w ramach prezentacji sztuki polskiej organizowanych przez Towarzystwo Szerzenia Sztuki Polskiej wśród Obcych. Uczestniczył w wystawach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pieknych (1928, 1929, 1932) i Instytutu Propagandy Sztuki (1933, 1936) w Warszawie, oraz Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pieknych w Krakowie (1930); wziął udział w Powszechnej Wystawie Krajowej w Poznaniu (1929) i XIX Międzynarodowym Biennale Sztuki w Wenecji (1934), pokazywał swe prace w Musée Roth w Genewie (1931), Brooklyn Museum w Nowym Jorku (1933), Galerii Trietiakowskiej w Moskwie (1933), Carnegie Institute w Pittsburghu (1934, 1938), Monachium (1935), San Francisco (1936) i Amsterdamie (1936). W okresie okupacji zarobkował wykonując na zamówienie rysunkowe portrety. Zginął zastrzelony przez hitlerowców.

W malarstwie Gotarda dominowała sztuka portretowa. We wczesnych obrazach, nawiązujących do wzorów muzealnych, postać ludzka ujęta jest w sposób naturalistyczny; weryzm zasadza się na precyzyjnym rysunku, rzeźbiarskim traktowaniu formy i iluzyjnym oddaniu szczegółów (PORTRET Antoniego Michalaka). Do konwencji szesnastowiecznego malarstwa niderlandzkiego nawiązuje groteskowe przerysowanie rysów fizjonomicznych, póz i gestów (Pijak, 1929). Plastyczny modelunek i ostre, boczne oświetlenie wydobywające formy z ciemnego tła wywodzą się z malarstwa włoskich caravaggionistów. Gama barwna zawężona jest do odcieni brązów, zieleni i czerni. Ok. 1932 nastąpiło rozluźnienie rysunkowej dyscypliny i wyostrzonego naturalizmu na rzecz większej płynności plamy barwnej i rozmycia konturów (Madonna kazimierska, ok. 1935). Twarze portretowanych postaci zachowały wyrazistą ekspresję; rozjaśnieniu uległo tło, perfekcję osiągnęła imitacja fakturalnego zróżnicowania przedmiotów (Pasjans; Staruszka robiąca pończochę; Znachorka). Do tradycji malarstwa H. Boscha i P. Bruegela Starszego nawiązywały fantastyczno-groteskowe kompozycje Gotarda, w których nadrealny nastrój potęguje świetlista gama barw, ograniczona do tonacji brązów, różów i szarości (Bajka o Kopciuszku, 1937). W 1938 Gotard uczestniczył w wykonaniu przez członków Bractwa św. Łukasza siedmiu historycznych obrazów przeznaczonych do pawilonu polskiego na wystawie światowej w Nowym Jorku. Malarstwo artysty ewoluowało w kierunku rozjaśniania i rozszerzania barwnego spektrum. Portrety dawały wyraz wnikliwemu studium psychologicznemu modela (Portret dziewczynki z warkoczem, 1940). Gotard uprawiał także grafikę, głównie technikę suchorytu (Prometeusz, Alchemik) i litografii (Akt kobiety z wężem; Pereat mundus, Vivat ars). W swych rysunkach miękką, nerwową kreską piórka opisywał kształty i modelował formy martwych natur i pejzaży; o znakomitym opanowaniu rysowniczego warsztatu świadczą wykonane sangwiną wizerunki. Zajmował się także karykaturą współpracując z satyrycznymi czasopismami "Kanarek" (1924) i "Cyrulik Warszawski" (1926).

Wystawa czynna do 7 sierpnia.

www.muzeumnadwislanskie.pl

Skomentuj


Mapa

Muzea

Manufaktura Muzealna


Zobacz także

Najbliższe oferty specjalne

Poniżej znajdziesz listę obiektów gotowych udostępnić miejsca noclegowe dla osób z Ukrainy, szukających schronienia w naszym kraju. Skontaktuj się z właścicielem obiektu i uzgodnij szczegóły....
Zaplanuj razem z nami świąteczny wyjazd do dowolnego miejsca w Polsce. Poznaj oferty specjalne noclegów na Wigilię i Boże Narodzenie 2024.
Pokaż stopkę