Muzeum Czartoryskich od 2009 roku było jednym z oddziałów Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym. Odwołuje się ono do tradycji pierwszego polskiego muzeum, które było jednocześnie jednym z najstarszych w Europie. Od 1 lutego 2017r. Muzeum Czartoryskich w Puławach jest instytucją samodzielną.

Podpisane zostało porozumienie między Muzeum Nadwiślańskim w Kazimierzu Dolnym, Muzeum Czartoryskich w Puławach (w organizacji), Gminą Miasto Puławy oraz Instytutem Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowym Instytutem Badawczym w sprawie wyłączenia dotychczasowego Oddziału – „Muzeum Czartoryskich w Puławach” ze struktur Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym, celem włączenia go do samorządowej instytucji kultury „Muzeum Czartoryskich w Puławach (w organizacji)”, dla której organizatorem jest Miasto Puławy.

Dlaczego tak się stało? Co było powodem wprowadzonych zmian?

Otóż gdy w 2009 roku Miasto Puławy podpisywało umowę z Muzeum Nadwiślańskim dotyczącą puławskiego oddziału, już wtedy planowano, że po 5 latach ten oddział się usamodzielni.

- Muzeum Nadwiślańskie miało jedynie stworzyć odpowiednie struktury, stworzyć wystawę i oddać obiekt pod władanie Miasta Puławy – mówi przedstawiciel Muzeum Nadwiślańskiego w Kazimierzu Dolnym.  - I tak też się stało. Jest to optymalny moment na przekazanie oddziału. Na początku działalności puławskiego oddziału do zwiedzania przeznaczona była tylko jedna sala ekspozycyjna, teraz oddajemy cały korpus główny z wszystkimi salami historycznymi wypełnionymi zabytkami, które bezpłatnie pożyczyliśmy z Fundacji Książąt Czartoryskich.

Na razie Muzeum Czartoryskich w Puławach jest „w organizacji”. Pełnoprawnym muzeum stanie się dopiero wtedy, gdy stworzy pierwszą wystawę.  Wybrana została już osoba zarządzająca nową instytucją, to dyrektor Honorata Mielniczenko, która jakiś czas temu zarządzała oddziałem Muzeum Nadwiślańskiego Zamek w Janowcu.

Dobrą wiadomością dla puławskiego muzeum zdaje się być fakt, iż w ostatnim czasie rząd odkupił od Fundacji Czartoryskich bezcenne zbiory. Nowym właścicielem zabytków jest Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Jest więc realna szansa na to, że eksponaty znajdujące się w Puławach już tam zostaną.