Muzeum Dawnych Słowian nie jest, jak wielu z nas myśli nową placówką muzealną. Jest to tylko nazwa projektu realizowanego przez Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym w zachodniej części Kotliny Chodelskiej. Muzeum Dawnych Słowian to po prostu „otwarte muzeum tematyczne” – by go zwiedzić nie trzeba kupować biletu ani przejmować się godzinami otwarcia, które są nieograniczone. Muzeum gromadzi na swoim terenie, stara się chronić i popularyzuje dobra kultury narodowej, którymi są pozostałości czterech grodzisk z VIII-X wieku: w Chodliku, Żmijowiskach, Kłodnicy i Podgórzu.

- Od dwóch lat w ramach projektu funkcjonuje szlak tematyczny „Grodziska nad Chodelką”, który proponuje – oprócz walorów rekreacyjnych i turystycznych – także elementy dydaktyczne – mówi Paweł Lis. - Grodziska w Chodliku, Żmijowiskach i Podgórzu zaopatrzone zostały w tablice informacyjne, na których zainteresowani zapoznać się mogą z historią badań archeologicznych poszczególnych obiektów, aktualnym stanem wiedzy na ich temat, a także ze zdjęciami lub rysunkami najciekawszych zabytków tam odkrytych.

Obok tablic stoją ławy i stoły, na których strudzeni turyści mogą sobie odpocząć czy spożyć posiłek. Dzięki temu, że szlak ten włączony został do sieci tras rowerowych powiatu opolskiego, został on oznakowany niebieskimi znakami jako ścieżka rowerowa „Dolina Chodelki” i naniesiony na mapy tego szlaku.

Kolejnym elementem projektu jest stanowisko archeologiczne w Żmijowiskach, w którego skład wchodzi samo grodzisko. Wokół terenu stanowiska ustawione zostały drewniane rzeźby mitologicznych postaci słowiańskiego panteonu, a na samym grodzisku rozpoczęto w tym roku rekonstrukcję wału obronnego grodu wraz z zarysem grodowej bramy. Rozpoczęte zostały również prace ziemne, przygotowujące teren do budowy w przyszłym roku rekonstrukcji budowli mieszkalnych wokół grodziska – chat typu półziemiankowego, podobnych do tych, jakie odkryto tu w trakcie wykopalisk w roku 1965 oraz mostu nad rzeką Jankówką, wzorowanego na słowiańskich budowlach z Meklemburgii.

Zwiedzić muzeum może każdy. Uczynić to można samodzielnie, bądź też skorzystać z oferty edukacyjnej Muzeum Nadwiślańskiego i wybrać się na wycieczkę z archeologiem, który opowie o tym, jak wyglądało życie Słowian na tym terenie przed ponad tysiącem lat. Dla grup szkolnych istnieje również możliwość zamówienia prezentacji lub zajęć warsztatowych, podczas których uczestnicy mogli wziąć udział np. w przygotowywaniu i degustacji słowiańskiego pożywienia, lepieniu glinianych naczyń czy tkaniu krajek. Zajęcia takie realizowane są na terenie grodziska w Żmijowiskach.

- W przyszłym sezonie planowane jest uruchomienie w Żmijowiskach ośrodka archeologii doświadczalnej, bazującego na rekonstrukcjach budowli osadowych – opowiada Paweł Lis. - Realizowane tam będą programy badawcze nad różnorodnymi gałęziami kultury materialnej Słowian z VIII-X wieku: garncarstwem, budownictwem, pożywieniem, metalurgią żelaza, obróbką kości i rogu.

Początek takich działań nastąpił już w tym roku, w czasie organizowanych w Żmijowiskach sierpniowych Warsztatów Archeologii Doświadczalnej. Docelowo Muzeum Nadwiślańskie myśli o utworzeniu nowego oddziału terenowego „Grodzisko Żmijowiska” i rozwinięciu działalności, której finałem może być nawet powstanie pełnej rekonstrukcji grodziska, która bez wątpienia stała by się atrakcją turystyczną dużego kalibru.

Fot. z Archiwum Muzeum Nadwiślańskiego