W Kazimierzu Dolnym od lat mamy do czynienia ze współczesną sztuką sakralną wykonywaną przez osoby, dla których język sztuki współczesnej jest sposobem budowania przekazu w przestrzeni sakralnej. Kazimierz Dolny nie jest miejscem odosobnionym. W wielu kościołach proboszczowie we współpracy z artystami z odwagą podejmują podobne działania, które skłaniają do refleksji i wykraczają poza przyjęte konwenanse. Dotyczy to nie tylko dekoracji okazjonalnej, ale także nowo budowanych kościołów i ich programów ideowych, wyrażających się w nowatorskich realizacjach plastycznych.

W Wielki Piątek, w polskiej tradycji istnieje zwyczaj urządzania w kościołach Grobów Pańskich. Jest to rodzaj okolicznościowej dekoracji, w której prezentuje się figurę złożonego do grobu ciała Chrystusa. Miejsce to staje się ołtarzem wystawienia Najświętszego Sakramentu – monstrancja nakryta welonem stanowi centrum kompozycji. Mimo długiej tradycji Sepulchrum Domini sięgającej XVI wieku, obecnie większość realizacji cechuje mierna wartość artystyczna. Być może właśnie przywiązanie do przeszłości powoduje, że Groby Pańskie stały się rodzajem banalnej stylizacji zaspokajającej sentymentalne nastawienie odbiorców do wiary i sztuki w Kościele. Fakt ten zachęcił Jarosława Janowskiego do podjęcia wyzwania, jakim jest współczesna realizacja Grobu Pańskiego. Miejscem działań był Kościół św. Anny w Kazimierzu Dolnym. W latach 2003-2015 w czasie Wielkiego Tygodnia zrealizował kilka projektów. Ogromna przestrzeń świątyni dała mu dużą swobodę w artystycznych poczynaniach. Używając współczesnego języka w tworzonych instalacjach, angażował wiernych w osobistą modlitwę i adorację. Uświadamia to wartość artystycznej kreacji w dziedzinie sztuki sakralnej, wyrażonej przy użyciu środków adekwatnych do czasów, w którym tworzy artysta. Dzieło sztuki staje się wyznaniem wiary artysty, a widzowie muszą się zmierzyć i przeżyć na nowo tajemnicę Śmierci i Zmartwychwstania Jezusa. Przesłanie sformułowane w nowy, nieoswojony przez odbiorców sposób bez wątpienia budzi emocje. Osoba – przebywająca w obecności Boga, uobecnionego w Najświętszym Sakramencie ustawionym w okolicznościowym ołtarzu – usiłuje nazwać i zrozumieć swoje odczucia. Z pewnością dla artysty coroczne realizacje Grobów Pańskich stały się swoistym „laboratorium sztuki współczesnej w przestrzeni sakralnej”. W trakcie wykładu przedstawione zostaną przykłady sztuki współczesnej, które artysta traktuje jako specyficzny obszar poznania człowieka i jego sposobu przeżywania świata.

Po wykładzie odbędzie się dyskusja na temat miejsca sztuki współczesnej w przestrzeni sacrum, w której wezmą udział także specjaliści w tej tematyce. Zapraszamy wszystkich do udziału w kolejnym już spotkaniu w cyklu „Kazimierskie Wykłady Otwarte w Starej Wozowni”.

Kazimierskie Wykłady Otwarte w Starej Wozowni: „Sztuka współczesna w przestrzeni sakralnej na przykładzie realizacji Ołtarzy Grobu Pańskiego w kościele św. Anny w Kazimierzy Dolnym (2003-2015)” 16 kwietnia godz. 19.00

Wykład wygłosi dr Jarosław Janowski, artysta plastyk i filozof.

Romana Rupiewicz