Słowiańskie klimaty w kuchni

Program badawczy archeologii doświadczalnej „Pożywienie Słowian” jest realizowany przez Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym w ramach projektu „Muzeum Dawnych Słowian – otwarte muzeum tematyczne”. „Kuchnia Słowian” jest podsumowaniem kilku lat pracy naukowej w ramach tego właśnie projektu. Autorami książki są pasjonaci historii Słowian i archeologii doświadczalnej, mieszkańcy Kazimierza Dolnego: Paweł Lis – archeolog, muzealnik, specjalizujący się w archeologii wczesnego średniowiecza oraz Hanna Lis – bibliotekarz, propagator najstarszych tradycji kulinarnych wczesnośredniowiecznej Słowiańszczyzny.

„Kuchnia Słowian” to pierwsza tego typu książka na naszym rynku wydawniczym. Dokładnie przedstawiająca nawyki żywieniowe wczesnośredniowiecznych ludów słowiańskich i badająca, w jaki sposób surowce spożywcze były przez Słowian przetwarzane, wykorzystywane oraz w jakiej postaci pojawiały się na stołach. Autorzy książki wraz z uczestnikami prowadzonych przez siebie Warsztatów Archeologii Doświadczalnej odtwarzali słowiańskie potrawy, które potem degustowali i poddawali analizom w laboratoriach Uniwersytetu Medycznego w Warszawie. Dzięki temu poznano też ich wartości odżywcze.

W pracy nad publikacją autorzy wykorzystali również opracowania etnograficzne i historyczne, prace z zakresu botaniki, ziołoznawstwa i oczywiście sztuki kulinarnej. Przeanalizowali możliwie jak największą liczbę dostępnych źródeł, pomocnych przy stworzeniu podstaw zarówno surowcowych, jakościowych, jak i technologicznych eksperymentów związanych ze słowiańskim pożywieniem.

By lepiej zrozumieć przeszłość i zbudować pełny obraz dawnego świata, trzeba poznać najbardziej prozaiczne elementy życia naszych przodków. Zdaniem autorów, to jedzenie zajmuje niezwykle ważne miejsce we wszystkich kulturach i jest jednym z fundamentów ludzkiej egzystencji. Swoje stanowisko argumentują tym, że w trakcie badań archeologicznych najpowszechniej odkrywanym zabytkiem jest tak zwana ceramika naczyniowa - gliniane garnki. A jak wiadomo, większość z nich powstała po to, aby można było w nich przechować produkty spożywcze, przygotować, a następnie spożyć pożywienie.

Wszystko to sprawiło, że autorzy oprócz teoretycznej wiedzy, przekazują swoim czytelnikom także propozycję samodzielnego zmierzenia się z prezentowanym zagadnieniem – w postaci zestawu przepisów kulinarnych na podstawowe potrawy słowiańskie oraz na te, które warto wypróbować ze względu na ich oryginalny smak czy też sposób przyrządzania.

Autorzy przypominają jednak, że nowoczesne naczynia z wysokogatunkowych materiałów i nowoczesne kuchenki nie są w stanie zapewnić takiego smaku potraw czy ich jakości jak w dawnych czasach. Może więc warto wypróbować gliniany garnek i żar otwartego paleniska…? Na początek jednak… przeczytajmy książkę.