Organizatorzy Pardes Festival chcieliby tym dobitniej podkreślić znaczenie i wymowę wydarzeń festiwalowych: festiwal przywraca pamięć Żydów kazimierskich, pamięć żydowskich miasteczek, historię unicestwionego świata i na zawsze wymazanego z polskiego krajobrazu kulturowego żydowskiego życia. Spróbujmy przez kilka festiwalowych dni wsłuchać się w głosy wybitnych ekspertów i znawców szeroko definiowanej tematyki żydowskiej i problematyki wielokulturowości. Zapraszamy do otwartych dyskusji: nie uciekamy od tematów trudnych i bolesnych i nie przemilczamy kwestii drażliwych. Już podczas spotkań festiwalowych w 2013 r. poświęconych tematyce śmierci w judaizmie, obrzędom wokół śmierci i cmentarzom żydowskim wystosowaliśmy symboliczny apel o godne upamiętnienie starego cmentarza żydowskiego w Kazimierzu Dolnym. Zachęcamy do otwartych debat festiwalowych, bo anonimowe wpisy na portalu nie sprzyjają rzeczowej rozmowie i nie służą rozwiązaniu konfliktu wokół starego cmentarza żydowskiego.
Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN jest patronem Pardes Festival.
Już jesienią ubiegłego roku zaplanowaliśmy spotkanie poświęcone tematyce chasydyzmu - nie spodziewając się, że ten temat nabierze takiej rangi. Dzięki współpracy z Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN poznajemy rok po roku poszczególne galerie wystawy stałej w POLIN. Tego roku w programie kolejny wirtualny spacer po galerii „Miasteczko” z Piotrem Kowalikiem. Prezentacja przybliży podstawy duchowości chasydzkiej, fenomen działalności publicznej Baal Szem Towa (Beszta), twórcy chasydyzmu: żydowskiego nurtu religijnego wyrosłego z mistycznych tradycji judaizmu. Poznamy kluczowe terminy, które pozwalają poznać konstrukcję duchowego świata chasydów.
Ważnym wątkiem festiwalowym jest tematyka różnorodności etnicznej, religijnej, kulturowej Polski – w przeszłości i współcześnie.
Tego roku proponujemy dwa spotkania nawiązujące do ubiegłorocznych obchodów 500-lecia Reformacji. Przypomnijmy, że Sejm Rzeczypospolitej Obojga Narodów już w 1573 r. podjął uchwałę gwarantującą bezwarunkowy i wieczny pokój między wszystkimi różniącymi się w wierze, zapewniającą innowiercom równouprawnienie z katolikami i opiekę państwa (24 sierpnia, KOKPiT).
Godz. 11:00 | Raków ariański. Raków żydowski | prezentacja multimedialna | Daria Dyktyńska| Muzeum Narodowe w Kielcach |
Na przełomie XVI i XVII w. duża część obszaru północnej Małopolski, stanowiącego obecnie południową część województwa świętokrzyskiego, znajdowała się pod wpływem kultury reformacji i religii protestanckiej. Wiązało się to przede wszystkim z działalnością Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, w tym Zboru mniejszego, czyli braci polskich (zwanych również arianami). Najważniejszym ośrodkiem braci polskich był Raków, założony jako miasto protestanckie przez Jana Sienieńskiego w 1569 r. Działał tam zbór, drukarnia i sławna Akademia Rakowska, która w latach 1602-1638 kształciła humanistów z Polski i wielu krajów europejskich.
Godz. 12:00 | Współistnienie wyznań po wielkopolsku. Po pierwsze pragmatyzm. Śladami wielokulturowości w Lesznie i Śmiglu | prezentacja multimedialna | dr Kamila Szymańska | Muzeum Okręgowe w Lesznie |
Poznamy protestanckie wspólnoty w Lesznie i Śmiglu: Leszno od połowy XVI w. związane z braćmi czeskimi, od lat 30. XVII w. pełniące funkcje stołeczne tego wyznania: miejsce odbywania synodów, siedziba seniora, archiwum, biblioteki i gimnazjum oraz Śmigiel – małe miasteczko, w którym na przełomie XVI i XVII w. działała wspólnota socyniańska, po upadku której najwybitniejsi teologowie zasilili małopolski Raków. W obydwu miastach istniały również prężne parafie luterańskie, współ-sąsiadowała z nimi ludność żydowska i katolicka.
Konsekwentnie przybliżamy tematykę mniejszości narodowych i etnicznych zamieszkujących współcześnie Polskę. Skomplikowany splot polsko-ukraińsko-żydowski przybliży cykl spotkań o tematyce ukraińskiej: prelekcja profesora Andrzej Zięby (UJ) poświęcona historii stosunków polsko-ukraińsko-żydowskich od połowy XVII do końca XVIII w., film „Dybuk. Rzecz o wędrówce dusz”, a po filmie rozmowa z jego twórcami wzbogacona komentarzami profesora Andrzeja Zięby (24 sierpnia, piątek, KOKPiT i Dom Architekta SARP).
Na 26 sierpnia (niedziela) zaplanowana jest w partnerstwie z Muzeum Wsi Lubelskiej wycieczka do podlubelskiego skansenu. W programie zwiedzanie drewnianej greckokatolickiej cerkwi p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Cerkiew jest obiektem muzealnym i jednocześnie pełni funkcje kultowe dla wspólnoty greckokatolickiej. Po mszy i zwiedzaniu cerkwi zapraszamy na warsztat pisania ikon.
Zachęcamy do lektury całego programu festiwalowego.
ŚRODA 22 sierpnia
11:00 | Obrazy z przeszłości. Śladami polsko-żydowskiej kolonii artystycznej w Kazimierzu nad Wisłą | spacer w przestrzeni miasteczka z Łukaszem Rejowskim / Muzeum Nadwiślańskie | zbiórka przed Kamienicą Celejowską | ul. Senatorska 11 | udział nieopłatny
14.00 | Wirtualny spacer po galerii Miasteczko, czyli o historii chasydyzmu na wystawie stałej Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN |Piotr Kowalik | Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN / Warszawa |Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 |wstęp wolny
15:30 | Warsztat wycinanki żydowskiej z Joanną Matyjasek / Gmina Wyznaniowa Żydowska Warszawa / filia w Lublinie| koniecznie z małymi ostrymi nożyczkami | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 |udział nieodpłatny
16.30 | Archiwum Ringelbluma: o nowej wystawie stałej w Żydowskim Instytucie Historycznym | prezentacja multimedialna | Jolanta Hercog / Żydowski Instytut Historyczny/Warszawa | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
18.30 | Festiwalowy wieczór filmowy w Kazimierskim Ośrodku Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny |
CZWARTEK 23 sierpnia
11:00 | Miasteczko, sztetl, городок, Städtchen. Obrazy z Kraju Nadwiślańskiego | prelekcja + wizualizacja | dr Paweł Fijałkowski | Żydowski Instytut Historyczny/Warszawa | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
12:00 | W labiryncie historii: o Żydach w Łukowie w międzywojennej Polsce | prezentacja multimedialna |dr Krzysztof Czubaszek | Warszawa | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
15:00 | Przedwojenny Lublin na fotografiach Edwarda Hartwiga | prezentacja multimedialna | Joanna Zętar | Ośrodek Brama Grodzka – Teatr NN/Lublin | Dom Architekta SARP | Rynek 20 | wstęp wolny
17:00 | Popołudnie ze Śliwką w Folwarku Walencja | ul. Góry 16 | śliwkowy bilet wstępu 20 zł |
O śliwkach, sadach owocowych i Żydzie-dzierżawcy sadów w II Rzeczpospolitej | gawęda Grzegorza Miliszkiewicza / Muzeum Wsi Lubelskiej |
| degustacja przysmaków śliwkowych | smakowanie produktów lokalnych |wędzenie śliwek|
Niespodzianka muzyczna na żydowską nutę!
19:00 | Szlakiem sadów i wąwozów | Spacer z Andrzejem Pawłowskim po kazimierskich Górach |zbiórka przed Folwarkiem Walencja, ul. Góry 16 | udział nieodpłatny
21.00 | koncert | KAPELA NIWIŃSKICH | potańcówka | Teatr Klepisko | sprzedaż biletów przed koncertem |bilet 30 zł |
Skowieszynek 15 – droga przez Doły kazimierskie na Wylągi i dalej do Skowieszynka, skręt na lewo, w polną drogę do Teatru Klepisko
PIĄTEK 24 sierpnia
11:00 | Raków ariański. Raków żydowski | prezentacja multimedialna | Daria Dyktyńska| Muzeum Narodowe w Kielcach | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
12:00 | Współistnienie wyznań po wielkopolsku. Po pierwsze pragmatyzm. Śladami wielokulturowości w Lesznie i Śmiglu | prezentacja multimedialna | dr Kamila Szymańska | Muzeum Okręgowe w Lesznie | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
15:00 | W labiryncie historii: o relacjach polsko-ukraińsko-żydowskich w XVII i XVIII wieku | prezentacja multimedialna | prof. Andrzej Zięba UJ | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
16:00 | Pokaz filmu Dybuk. Rzecz o wędrówce dusz z udziałem reżysera Krzysztofa Kopczyńskiego | 86 min. | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
18:30 | Dybuk. Opowieść o nieważności świata | spotkanie z autorami książki (Wydawnictwo Agora) - Krzysztofem Kopczyńskim i Anną Sajewicz | Dom Architekta SARP | Rynek 20 | wstęp wolny
21:00 | koncert | HAŃBA | Teatr Klepisko | sprzedaż biletów przed koncertem |bilet 35 zł |
Skowieszynek 15 – droga przez Doły kazimierskie na Wylągi i dalej do Skowieszynka, skręt na lewo, w polną drogę do Teatru Klepisko
SOBOTA 25 sierpnia
11: 00 | Mela Mutter. Portrecistka. Wspomnienie wystawy | prezentacja multimedialna | Katarzyna Wąs | Fundacja Zwierciadło / Warszawa | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
12:00 | Zygmunt Szreter. Łodzianin na paryskim bruku | prezentacja multimedialna | Monika Nowakowska | Miejska Galeria Sztuki / Łódź | Kazimierski Ośrodek Kultury, Promocji i Turystyki | ul. Lubelska 12 | wstęp wolny
14:00 | O kolekcji judaików ze zbiorów Muzeum Nadwiślańskiego | spotkanie z Anielą Ryndziewicz / Muzeum Sztuki Złotniczej/Muzeum Nadwiślańskie | Rynek 19 | wstęp wolny
15:00 | Obrazy z przeszłości. Historia kolonii artystycznej w Krzemieńcu | prezentacja multimedialna | Dorota Seweryn / Muzeum Nadwiślańskie | Rynek 19 |wstęp wolny
17:00 | Śladami żydowskimi w Kazimierzu nad Wisłą | spacer tematyczny w przestrzeni miasteczka z „Licencją na Oprowadzanie” | zbiórka przy synagodze od strony Małego Rynku | udział nieopłatny
20:00 | koncert | YARON TRIO | Teatr Klepisko | sprzedaż biletów przed koncertem |bilet 35 zł
Skowieszynek 15 – droga przez Doły kazimierskie na Wylągi i dalej do Skowieszynka, skręt na lewo, w polną drogę do Teatru Klepisko
NIEDZIELA 26 sierpnia | wycieczka do Muzeum Wsi Lubelskiej |
9:00 | zbiórka na przystanku autobusowym w Kazimierzu Dolnym | liczba miejsc ograniczona | dla uczestników festiwalu udział w wycieczce nieodpłatny | Muzeum Wsi Lubelskiej, Aleja Warszawska 96, Lublin, tel. 81 533 85 131
Program specjalny dla gości Pardes Festival!
10:00 | msza w cerkwi greckokatolickej p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny
11:30 | zwiedzanie cerkwi z księdzem mitratem dr Stefanem Batruchem
13:30 | warsztat pisania ikon z Iryną Slyusarenko
Do zobaczenia! Festiwal już za dwa tygodnie!
Tekst: Aleksandra Markiewicz
Kazimierski Portal Internetowy jest patronem medialnym Pardes Festivalu - Spotkań z Kulturą Żydowską.