Po raz pierwszy klezmerzy zagrali głośno w Kazimierzu trzy lata temu podczas I Festiwalu Muzyki i Tradycji klezmerskiej. Muzyka koncentrowała się głównie w Knajpie U Fryzjera, która festiwal wydała, chociaż gościła także w innych klimatycznych miejscach Kazimierza takich jak Kamienica pod Klezmerami, która do tej pory nosi dumnie świadectwa tamtego epizodu…
W roku ubiegłym klezmerzy obudzili senną synagogę i opanowali serce Miasteczka –kazimierski rynek, gdzie publiczność potraktowała koncert finałowy jako zaproszenie do tańca i przetańczyła … całą noc w rytmie klezmerskiej muzyki.
Czym w tym roku organizatorzy zamierzają obłaskawić duchy przeszłości i zachwycić tych, których już przyzwyczaili do tego, że tradycja klezmerska w Kazimierzu stała się na nowo rzeczywistością?
Robert Sulkiewicz – organizator Festiwalu Muzyki i Tradycji Klezmerskiej uważa, że najlepsze pomysły są to pomysły sprawdzone, stąd też szkielet organizacyjny III edycji Festiwalu zostaje podobny jak w tamtym roku – z tym że nie będzie – tak oczekiwanych – warsztatów tanecznych. Leon Blank, który je prowadził zmarł nagle tuż przed festiwalem. Tej pustki organizatorzy nie zdecydowali się zapełnić, choć tańce na rynku podczas finałowej gali zapewne się odbędą, jak zapowiadają kazimierscy przyjaciele Leona Blanka, którzy obiecują poprowadzić taneczny korowód – dla niego, by w ten symboliczny sposób uczcić jego pamięć.
Tradycyjnie już odbędą się warsztaty muzyczne, codzienne 2 – 3 koncerty U Fryzjera, w synagodze – premierowy koncert Marka Ravskiego – o którym mówi się, że jest dobrym duchem festiwalu, oraz pokonkursowe pokazy filmów na tematy klezmerskie z warszawskiego festiwalu „Żydowskie motywy”. Wśród filmów na uwagę zasługuje połączony z wykładem dokument „Muzyka żydowska w pamięci wiejskich muzykantów”. To owoc dwudziestoletniego gromadzenia materiałów w centralnej i wschodniej Polsce. Twórcy filmu dotarli do muzykantów wiejskich, którzy grali na żydowskich weselach, zabawach i zachowali pamięć żydowskich melodii. Usłyszymy też pastisze i mazurki przypisywane (zgodnie z wiejską tradycją) żydowskim kapelom. Film przekazuje obraz muzyki żydowskiej z punktu widzenia wiejskiego muzykanta.
Nie zabraknie także spektakli teatralnych podejmujących tematykę żydowską, „Opowieści z Bramy” przedstawi Witold Dąbrowski z Teatru NN w Lublinie.
Gwiazdą festiwalu, która wystąpi na koncercie finałowym na kazimierskim Rynku, będzie prezentująca tradycyjny nurt muzyki klezmerskiej szwedzka grupa Den Flygande Bokrullen, która poprowadzi także tegoroczne warsztaty muzyczne. Grupa, w której występuje kontrabasista o polsko brzmiącym nazwisku Tomasz Dawidowski, zawiązała się początkowo jako duet na uniwersytecie w Uppsali na początku lat dziewięćdziesiątych. Sześcioosobowy dziś zespół, na brzmienie którego składają się perkusja, fortepian, róg, kontrabas, tuba, akordeon, puzon, mandolina, banjo, klarnet i saksofon altowy i kornet, ma na swoim koncie juz cztery płyty.
Gościem zagranicznym festiwalu będzie także zespół z Węgier – Veszpremer Klezmer Band – czteroosobowy zespół o ponad dziesięcioletniej historii. Czwórka węgierskich klezmerów prezentuje typowy skład instrumentów: skrzypce, klarnet, kontrabas i akordeon.
Po raz kolejny przed kazimierską publicznością zaprezentuje się rosyjski zespół „Nayekhovichi”, którzy w Knajpie U Fryzjera koncertowali tuż przed ubiegłorocznym festiwalem. Grają tradycyjne żydowskie melodie w nowym rockowo – reggae – jazzowym brzmieniu. W poszukiwaniu własnego stylu oscylują między jazzem etnicznym i folklorystycznym akademizmem. W swoim programie mają zarówno utwory instrumentalne ocierające się o prowokację muzyczną jak i tęskne pieśni w jidysz.
Interesującą propozycją tegorocznej edycji festiwalu będzie koncert zespołu Eliezer Mizrachi, który jako jedyny w Polsce wykonuje orientalną muzykę bliskowschodnich Żydów. Koncert zapowiada się nie tylko jako wyprawa w świat muzyki klezmerskiej, ale także jako podróż przez muzyczną tradycję Europy Środkowej, Bałkanów i Bliskiego Wschodu. Koncert Eliezera wprowadza nową jakość na kazimierski festiwal – muzykę sefardyjskich Żydów rodem z Hiszpanii i Portugalii.
Oprócz wspomnianych już nazwisk wykonawców Robert Sulkiewicz wymienia nazwiska innych gwiazd, które zabłysną pod kazimierskim niebem w lipcowe noce Festiwalu Muzyki i Tradycji Klezmerskiej: zespół Max Klezmer Band, Klezmer Orkester, Kraken Klezmer Band oraz znane tu grupy: Rzeszów Klezmer Band czy – The Sound of Times – znany tu dotychczas jako Badchenes – laureat festiwalu „Nowa Tradycja 2008”
Festiwal zakończy – jak w roku ubiegłym - koncert finałowy na rynku. Organizatorzy chcą wydłużyć galę, by zaprezentować w telegraficznym skrócie wszystko, czym żył Kazimierz przez festiwalowy tydzień. Zapowiada się prawdziwie klezmerska biesiada – z muzyką i z tańcami, którym na pewno nie przeszkodzi bruk kazimierskiego rynku.
Program III Festiwalu Muzyki i Tradycji Klezmerskiej
14.07.08 poniedziałek
10.00 – 15.00 – Warsztaty muzyczne - zajęcia w klasach różnych instrumentów w sześciu salach Zespołu Szkół
18.00 – Wernisaż wystawy pokonkursowej studentów Katedry Sztuki Państwowego Uniwersytetu w Dniepropietrowsku (Ukraina) – „Kazimierski Klezmer” – wystawa plakatów zakwalifikowanych do konkursu na plakat Festiwalu, oraz wręczenie głównej nagrody - kawiarnia U Radka
19.30 – Klezmerskie Jam Session w Knajpie U Fryzjera
20.45 – Uroczyste otwarcie 3 Festiwalu Muzyki i Tradycji Klezmerskiej (z udziałem Burmistrza Miasta i zaproszonych gości) – Knajpa U Fryzjera
21.00 – Koncert zespołu Klezmer Orkester – Knajpa U Fryzjera
15.07.08 wtorek
10.00 – 15.00 – Warsztaty muzyczne - zajęcia w klasach różnych instrumentów w sześciu salach Zespołu Szkół
19.00 – „Jak drogie są wspomnienia” - przedwojenne piosenki filmowe i kabaretowe kompozytorów pochodzenia żydowskiego: Warsa, Golda, Petersburskiego i innych Marek Ravski – śpiew; Zbigniew Rymarz – fortepian – Synagoga
19.30 – Klezmerskie Jam Session w Knajpie U Fryzjera
21.00 – Koncert zespołu Max Klezmer Band – Knajpa U Fryzjera
16.07.08 środa
10.00 – 15.00 – Warsztaty muzyczne - zajęcia w klasach różnych instrumentów w sześciu salach Zespołu Szkół
11.00 - 13.00 – Spotkanie z Marią i Przemysławem Pilichami, autorami książki „Nobliści znad Wisły, Odry i Niemna” - Vincent
19.30 – Monodram teatralny Teatru NN „Opowieści z Bramy” - scenariusz i reżyseria Tomasz Pietrasiewicz, występuje Witold Dąbrowski - Synagoga
20.15 – Klezmerskie Jam Session w Knajpie U Fryzjera
21.00 – Koncert zespołu – Kraken Klezmer Band – Knajpa U Fryzjera
17.07.08 czwartek
10.00 – 15.00 – Warsztaty muzyczne - zajęcia w klasach różnych instrumentów w sześciu salach Zespołu Szkół
11.00 – 13.00 – Prezentacja fragmentów książek Isaaca Bashevisa Singera – czyta Krystyna Czubówna - Vincent
17.00 – „Muzyka żydowska w pamięci wiejskich muzykantów”, reż. Andrzej Bieńkowski - projekcja filmu i spotkanie autorskie – Synagoga
19.00 – Koncert „Eliezer Mizrachi Duo” – Synagoga
20.15 – Klezmerskie Jam Sessions - Knajpa U Fryzjera
21.00 – Koncert Veszpremer Klezmer Band (Węgry) – Knajpa U Fryzjera (bilety w Knajpie U Fryzjera – cena 20 PLN)
18.07.08 piątek
18.00 – Pokonkursowy pokaz filmów nagrodzonych na V Międzynarodowym Festiwalu Filmowym „Żydowskie Motywy” – Synagoga
„The chosen ones” reż. Wendla Nölle (U.S.A.)
“Kinderlach” reż. Liat Mer, (Izrael)
20.30 – Koncert zespołu „Nayekhovichi” (Rosja) – Knajpa U Fryzjera
22.15 – Koncert Den Flygande Bokrullen (Szwecja) – Knajpa U Fryzjera bilety na dwa koncerty (razem) w Knajpie U Fryzjera – cena 30 PLN
19.07.08 sobota
12.00 – „Klezmerski Rejs” – muzyczny rejs na statku „Kazimierz Wielki” z udziałem kapel klezmerskich (bilety w Knajpie U Fryzjera – cena 20 PLN)
Koncert Finałowy na Rynku
18.00 – Uroczyste zakończenie warsztatów muzycznych – wręczenie wyróżnień dla uczestników
18.30 – Koncert laureatów warsztatów muzycznych
19.00 – „Rzeszów Klezmer Band”
20.00 – Koncert Sound of Times
21.00 – Koncert zespołu „ Nayekhovichi” (Rosja)
22.00 – Uroczyste zakończenie 3 Festiwalu Muzyki i Tradycji Klezmerskiej – klezmerzy.pl warsztaty & koncerty – z udziałem Burmistrza Kazimierza i zaproszonych gości
22.15 – Koncert zespołu Veszpremer Klezmer Band (Węgry)
23.00 – Koncert „Eliezer Mizrachi Duo”
23.30 – Koncert Den Flygande Bokrullen (Szwecja)