"Świat zwariował!" - to jest hasło tegorocznej edycji Dwóch Brzegów. Jakże często czytając codzienna prasę, oglądając telewizję, obserwując, co dzieje się wokół nas i co dzieje się na świecie, czytając fascynująca książkę, oglądając przejmujący dokument czy znakomity film, powtarzamy te słowa: świat zwariował i idziemy dalej. Coraz trudniej zatrzymać się choć na chwilę, zastanowić, dlaczego zwariował, niezależnie od tego, czy nas to wariactwo bawi, czy smuci. W Kazimierzu i Janowcu będzie w tym roku sporo okazji, by przekonać się, że również dla wielu artystów wywodzących się z różnych kultur, różnych okresów i z różnych dziedzin sztuki to hasło stało się bezpośrednią inspiracją dla ich twórczości.
Dlaczego warto dostrzegać wariactwo naszych czasów, pokazuje programowy dokument tegorocznego festiwalu „La Rabbia di Pasolini”. Jest to dokonana przez Giuseppe Bertolucciego rekonstrukcja znakomitego dzieła Pier Paolo Pasoliniego z 1963 roku. Film jest protestem na zobojętnienie, traktowanie otaczającej nas rzeczywistości - jakąkolwiek by była - jako sytuacji normalnej. Proces uśpienia - zdaniem Pasoliniego - rozpoczął się jako reakcja na skrajne emocje związane z II wojną światową i dynamizm okresu odradzania się świata z wojennej katastrofy. Weszliśmy następnie w stan pozornej „normalności”, który pozbawia nas emocji, ostrości obserwacji, znieczula. Ludzkość przestaje przeglądać się w lustrze, oceniać własne zachowania, zastanawiać się kim jest i do czego zmierza. Potrzebne nam przebudzenie, ostrość spojrzenia przywracająca uczucia, nawet te skrajne. Potrzebna nam „La Rabbia” – Wściekłość – Pasoliniego.
Koncert inaugurujący III edycję Festiwalu Filmu i Sztuki. 1 sierpnia, w sobotę, na Zamku w Kazimierzu Dolnym w wykonaniu naszych znakomitych gości z Brazylii zabrzmi bossa nova. Nie tylko, aby uczcić 50-urodziny tej wspaniałej muzyki, łączącej afro-latynoską duszę z wyrafinowaniem jazzu. Ale przede wszystkim, by dopełnić oryginalnym muzycznym komentarzem cykl filmów fabularnych, którymi twórcy z Rio de Janeiro kiedyś zachwycili świat. Muzyka jest tak niezbędna i naturalna dla bohaterów „Czarnego Orfeusza” Marcela Camusa (Złota palma w Cannes, Oskar dla najlepszego filmu zagranicznego), czy dla „Dony Flor i jej dwóch mężów” Bruno Barrety - jak dla nas powietrze.
Słynne piosenki z „Orfeo Negro” – m.in.A Felicidade i Manha de Carnaval pisali młodzi Antonio Carlos Jobim, Luiz Bonfa a słowa legendarny Vinicius de Moraes. Muzykę do „Dona Flor…” – skomponował ich przyjaciel i autor muzyki dla najwiekszych sław brazylijskiej bossa novy – nasz znakomity gosć Francis Hime. Jego piosenki nagrywali m.in. Toquinho, Elis Regina, Chico Buarque, Milton Nascimento, Gilberto Gil, Maria Bethânia, Gal Costa, Bill Evans, Gaetano Veloso. 1 sierpnia po zmroku zagra i zaśpiewa wraz ze swą żoną Olivią na Zamku w Kazimierzu. Będzie też można zobaczyć remake „Czarnego Orfeusza” , film „Orfeusz” Carlosa Dieugesa z piosenkami Gaetano Veloso i porównać Brazylię z lat 50-tych z tą z końca XX wieku. W kontraście do Brazylii magicznej i roztańczonej pokażemy: wstrząsajacy dokument o głodzie: „Garapa” , którego autorem jest Jose Padilha ( autor filmu „Elitarni” prezentowanego na Dwoch Brzegach w ubiegłym roku).
Natomiast gościem specjalnym Dwóch Brzegów będzie Bruno Barreto, który oprócz słynnej „Dony Flor i jej dwóch mężow” oraz „Gabrieli” przedstawi swój ostatni film „Ultima parada 174” (premiera polska). Barreto należy do najciekawszych autorów nowej fali kina brazylijskiego.
To „zbliżenie na Brazylię” łączące klasykę z dziełami najnowszymi znakomicie obrazuje kontrasty panujące w tamtej części świata.
Retrospektywa, jaką przygotowujemy w tym roku na Festiwal Filmu i Sztuki, da poczucie naszym widzom, że odkryli nowego wybitnego twórcę filmowego. Stanley Kubrick i Georges Lucas nazwali go swoim ojcem chrzestnym. Bez jego filmów „Droga do gwiazd” i „Planeta Burz” nie powstałyby: „ 2001 Odyseja Kosmiczna” i „Gwiezdne wojny”. Był wizjonerem, pionierem filmów science fiction, wymyślił około trzystu urządzeń pozwalających na uzyskanie na planie filmowym iluzji przestrzeni kosmicznej. Zmarł w 1999 roku zapomniany i samotny. To Paweł Kluszancew - Rosjanin. W Kazimerzu po raz pierwszy w Polsce pokażemy filmy fabularne tego twórcy i bardzo dobry dokument „The Star Dreamer” portert Kluszancewa nakreślony przez Roberta Skotaka zdobywcę Oskara, autora efektów specjalnych do takich obrazów jak :"Obcy", "Terminator", "Titanic". Czyli jak Hollywood uczyło się science fiction od zapomnianego Rosjanina.
"Lekcja kina – spowiedź twórcy filmowego" to szczególna forma spotkania naszych specjalnych gości z festiwalową widownią, sprawdzona na Dwóch Brzegach. Jest to opowieść twórcy o tym, jak rodziła się jego pasja do sztuki, co stanowi inspiracje i jakie są tajemnice jego pracy twórczej. Spotkania te ilustrowane są wybranymi przez twórców fragmentami dzieł filmowych. Na taką spowiedż zgodzili się do tej pory miedzy innymi: Bob Rafelson, Wiesław Saniewski, Wojciech Marczewski, Sławomir Idziak i Sławomir Grunberg. W tym roku zaproszenie do cyklu "Lekcja kina…" przyjęli:
Piotr Szulkin – reżyser, scenarzysta, pisarz, jeden z najciekawszych i najbardziej intrygujących twórców w kinie europejskim , a jego spowiedż wzbogaci projekcja ”Mięsa” i filmu „Ubu król” z 2003 roku, ale wciąż bardzo aktualnego, może nawet bardziej niż wtedy, gdy powstawał.
Zaproszenie na Dwa Brzegi przyjął Jerzy Stuhr - wybitny aktor, reżyser, scenarzysta, autor, mistrz dla wielu młodych twórców filmowych.
W ubiegłym roku Festiwal Dwa Brzegi zainicjował retrospektywny przegląd wybitnych kreacji wielkich aktorów. To oni ucieleśniają reżyserskie wizje, sztuka aktorska jest częścią dzieła filmowego. Cykl pod nazwą „I Bóg stworzył aktora” otworzył w ubiegłym roku wybitny polski aktor filmowy i teatralny Janusz Gajos. Zaprezentowaliśmy pełną i bogatą osobowość tego aktora przedstawiając wybrane przez niego samego filmy, spektakle teatralne i prace fotograficzne. W tym roku zaproszenie przyjęła Krystyna Janda i to własnie ona będzie bohaterką cyklu „I Bóg stworzył aktorkę”. Choć w tym wypadku także reżyserkę filmową i teatralną, twórczynię pierwszego w Polsce prywatnego Teatru Polonia. Zaprezentujemy zarówno jej kreacje filmowe jak i teatralno - muzyczne a na zakończenie w sobotę 8 sierpnia na Zamku w Kazimierzu monodram w wykonaniu Krystyny Jandy „Ucho , gardło, nóż” . Artystka gra i reżyseruje sama. Jest również autorką adaptacji teatralnej książki Vedrany Rudan (o tym samym tytule), na której oparty jest spektakl.
Spotkania z twórcami na Dwóch Brzegach są szczególnie ciekawe bo nieformalne – ale jak inaczej mogłoby być w Kazimierzu? Odbywają się pod hasłem „Porozmawiaj z nimi” i rozmowa to bardzo ważny wątek festiwalu. Dlatego również w tym roku chcemy, by miejsc, w których widz spotyka się z twórcą (czy może „stwórcą”, bo przecież każdy film to jakby nowy, stworzony dla nas świat, do którego na chwilę zaglądamy… i czasami zostajemy na dłużej) było na Dwóch Brzegach sporo. Miejsca akcji festiwalu to: w Kazimierzu Dolnym sala kinowa pod namiotem (ponad 800 miejsc), Małe Kino pod namiotem (250 miejsc), Mały Rynek (projekcje plenerowe dla ponad 1000 widzów po 21-ej – Wstęp wolny!), ruiny kazimierskiego zamku (miejsce koncertów i projekcji z cyklu „Muzyka moja miłość”,godz.23.oo), Patio SARP (spotkania z twórcami i mini koncerty), Galeria Letnia, sale Kolegium Sztuki (wystawy), siedziba Towarzystwa Przyjaciół Kazimierza (wystawy i spotkania autorskie), Cafe „Kocham Kino” (klub festiwalowy),Klub Empik. Ponadto uczestnicy Festiwalu Dwa Brzegi będą mogli brać udział w warsztatach filmowych, fotograficznych i plastycznych prowadzonych przez wybitnych twórców. .
W Janowcu uczestnicy festiwalu będą spotykać się na Zamku (dziedziniec - wieczorne kino pod gwiazdami w cyklu Kocham Kino, oraz koncerty), w Gminnym Ośrodku Kultury (projekcje filmowe).
Filmy! Te najnowsze to ponad 80 tytułów fabularnych starannie wyselekcjonowanych przez nasz zespół programowy na ostatnich festiwalach w San Sebastian, Rotterdamie, Berlinie, Cannes, na Festiwalu Młodzi i Film w Koszalinie, a także nowości europejskie zaproponowane przez naszych współpracowników w Niemczech, na Węgrzech, w Czechach, we Włoszech, w Anglii, Irlandii, Rumunii, Hiszpanii i Francji. Także filmy krótkometrażowe, animacje, które jak co roku poprzedzają na Dwóch Brzegach projekcje filmów fabularnych, przypominając tym samym , że kiedyś ten obyczaj obowiązywał w polskich kinach i trzeba go przywrócić !
Na zamkniecie festiwalu 8 sierpnia: „Ostatnia akcja” reż. Michał Rogalski ( debiut, komedia, ostatnia rola Jana Machulskiego ). Temu pokazowi towarzyszyć będzie sekcja poświęcona Janowi Machulskiemu, a w niej filmy „Sublokator” Janusza Majewskiego, „Ostani dzień lata” Tadeusza Konwickiego, „Vabank” Juliusza Machulskiego.
Filmy prezentowane na festiwalu Dwa Brzegi są oceniane przez najbardziej niezależne gremium jurorów - przez publiczność. Właśnie ona przyzna nagrody, najbardziej wartościowe na tym festiwalu, Nagrody Publiczności, a na biorących udział w głosowaniu czeka naprawdę wspaniała niespodzianka.
Grażyna Torbicka
Dyrektor Artystyczny Festiwalu Filmu i Sztuki DWA BRZEGI